WYTWÓRNIE WARSZAWSKIE  

​

fotografie eksponatów ze zbiorów Muzeum Domków Lalek, Gier i Zabawek

 

Kazimierz Suchodolski zarządzał swoją firmą zaskakująco nowocześnie, jak na ówczesne czasy. Świadomie i starannie budował jej wizerunek, czym niewątpliwie wyróżniał się na tle konkurencji. Dbał o zagraniczne kontakty handlowe, a także, co bardzo ważne, przez cały okres działalności zastrzegał w Urzędzie Patentowym prawa do własności projektów i znaków towarowych.

 

W 1930 roku zarejestrował znak towarowy – symboliczny profil główki dziecka i napis BAMBINO, oba zamknięte w okręgu. W tym samym roku zabawki BAMBINO zdobyły Grand Prix oraz Duży Medal Złoty na Międzynarodowej Wystawie w Brukseli, a zdjęcia nagród zostały umieszczone w katalogach produktów wytwórni, zawierających załączniki – cenniki na luźnych kartach, aby można było je łatwiej wymieniać na aktualne. Wytwórnia miała też własny papier firmowy, z czerwono-granatowym nadrukiem. Zabawki oznaczano znakiem towarowym bądź nazwą producenta na kilka sposobów; były to nadruki, przypinki z tekturowymi przywieszkami lub metalowe, okrągłe „plomby” z sygnaturą – podobne do stosowanych przez znaną niemiecką firmę zabawkarską Steiff.

 

Na początku lat 30. wytwórnia BAMBINO była jeszcze niewielka. Według danych Rocznika Polskiego Przemysłu i Handlu, w 1932 roku pracowało tam siedmiu robotników, którzy wytwarzali gry towarzyskie, lalki, manekiny, zabawki wypychane zarówno na rynek krajowy, jak i na rynki zagraniczne. Ofertę dostosowywano do popytu i zamożności klientów, dbając przy tym o wysoką jakość, co podkreślała ówczesna prasa. W Kurierze Polskim, w 1933 roku napisano: …wskutek kryzysu małe jest zapotrzebowanie na drogie zabawki, natomiast tanie są chętnie kupowane. Więc też firma Bambino dostosowała się do potrzeb naszego rynku, produkując bardzo tanie laleczki. Jak donosił rok wcześniej Tygodnik Ilustrowany, Kazimierz Suchodolski starał się zaspokoić potrzeby rynku krajowego, nie obniżając w żadnym razie poziomu artystycznego swoich wyrobów i szukając nowych terenów zbytu zagranicą.

 

Godny zauważenia jest fakt, że ta warszawska wytwórnia była jedną z pierwszych firm w odrodzonej Polsce, eksportujących swoje wyroby. Zabawki, początkowo tylko lalki wysokości 26 centymetrów, wysyłano m.in. do Szwecji, Finlandii, Palestyny i Ameryki.

 

Wraz ze zwiększaniem produkcji i rozszerzaniem asortymentu modyfikowano nazwę firmy. Kolejne nazwy BAMBINO to: Wytwórnia Lalek Artystycznych, Wytwórnia Zabawek Artystycznych, a następnie – Fabryka Zabawek Artystycznych. W ten sposób, zamianą jednego wyrazu, sygnalizowano rozwój i wzrastający prestiż przedsiębiorstwa.

 

W 1935 roku K. Suchodolski przeniósł wytwórnię na Wolę, na ul. Elekcyjną 37, do samodzielnego budynku, gdzie funkcjonowała do lat 60. XX wieku. Był to dom własny, jak skrupulatnie zaznaczano w reklamach i dokumentach firmy. I tak, mały zakład w ciągu kilku lat przeobraził się w fabrykę produkującą bogaty asortyment zabawek.

 

W zachowanych katalogach i cennikach widzimy ponad 300 różnego typu zabawek. Ponadto reklamowano nowości – Teatr Bambino, zestaw sztuk magicznych o nazwie Abrakadabra oraz Nowości Wielkanocne 1939. Oferowano najrozmaitsze lalki w kilku wielkościach: celuloidowe, wypychane, z celuloidowymi ruchomymi głowami, szmaciane, w strojach ludowych i codziennych, ponadto gry planszowe oryginalne, kulturalne, artystyczne, drewniane autka, kotyliony, „maskoty”, zabawki wypychane – krasnale, Mikołaje, marynarze, misie, zwierzęta pluszowe z jedwabiu, filcu, rypsu, flaneli oraz wiele innych. Największe zabawki – misie mierzyły 65 centymetrów, zaś najmniejsze – miniatury i liliputy miały zaledwie 3 do 10 centymetrów.

 

Na rynki zagraniczne zabawki BAMBINO były sprzedawane poprzez firmy pośredniczące: Romer. Imp. Co. oraz Kimport Dolls. Amerykańska rodzinna firma Kimport  wyszukiwała na całym świecie producentów lalek regionalnych oraz ubranych w stroje ludowe. Sprzedawano je z wszytymi tkaninowymi metkami z logo importera, oznaczeniem kraju ich pochodzenia oraz z tekturowymi metkami, na odwrocie których umieszczano informacje o danej lalce. Wydawano własne katalogi i biuletyny, prezentujące poszczególne lalki i producentów. Oprócz lalek Suchodolskiego, Kimport Dolls sprowadzała do Stanów również lalki z innych polskich wytwórni, także ze słynnej kaliskiej Fabryki Lalek i Zabawek  należącej do Szrajerów.

 

W 1939 roku zabawkami BAMBINO prawdopodobnie zainteresował się ekskluzywny dom towarowy Marshall Field & Company. W korespondencji do Konsulatu Generalnego Rzeczpospolitej Polskiej w Chicago Kazimierz Suchodolski deklarował: … eksport do Stanów Zjednoczonych interesuje nas. W tym celu postanowiliśmy nawiązać kontakt z jakimś solidnym Polakiem chrześcijaninem, który by za odpowiednią prowizję (np. 10%) podjął się oferować nasze wyroby klientom w St. Zjednoczonych. Wychodzimy z założenia, że solidny Polak chrześcijanin będzie dla idei polskiego eksportu najbardziej oddany. Tak więc eksport za wielką wodę zapowiadał się coraz bardziej obiecująco, …ale były to już miesiące letnie 1939 roku.

 

Wiadomo, że w czasie okupacji fabryka BAMBINO działała, wytwarzając pomoce naukowe dla szkół, małe drewniane autka, a zapewne i inne zabawki. W 1946 roku Suchodolski wznowił działalność, od razu poszukując regionalnych przedstawicieli handlowych poprzez ogłoszenia w prasie. Wzory jego zabawek były rejestrowane w Urzędzie Patentowym jeszcze na początku lat 60.

 

Historia wytwórni BAMBINO, której działalność jest imponująca, jest jednak mało znana, brak bowiem jakichkolwiek opracowań o tej warszawskiej fabryce. Kazimierz Suchodolski zdołał rozwinąć firmę i zdobyć rynki zagraniczne w trudnych latach kryzysu gospodarczego, przetrwać tragiczny okres wojny i okupacji, także niesprzyjające prywatnym przedsiębiorcom wczesne lata PRL.

 

Dziś zabawki z fabryki BAMBINO są unikatami kolekcjonerskimi. Udaje się rozpoznać nieliczne. Identyfikacja jest możliwa dzięki znakom towarowym na opakowaniach oraz dzięki zachowanym oryginalnym, metalowym przypinkom czy tekturowym przywieszkom z logo firmy, jednak ogromna większość z bogatej oferty Suchodolskiego, to zabawki uznawane obecnie za „zaginione”.